Rodzaje skrzyń biegów w samochodach – Wady i zalety

76

Skrzynia biegów jest jednym z kluczowych elementów w układzie napędowym samochodu, umożliwiającym przekazywanie mocy z silnika na koła napędowe. Na rynku do wyboru mamy różne rodzaje skrzyń biegów i każda z nich ma swoje unikalne cechy, a także zastosowania. Wybór odpowiedniego typu przekładni może mieć istotny wpływ zarówno na komfort jazdy, jak i wydajność pojazdu.

W miarę postępu technologicznego i ewolucji potrzeb kierowców, skrzynie biegów ulegają ciągłym modyfikacjom i udoskonaleniom. Dzięki temu współczesne przekładnie nie tylko zapewniają płynną i szybką zmianę przełożeń, ale także przyczyniają się do poprawy ekonomiczności paliwowej oraz komfortu jazdy za sprawą trybów skrzyni biegów takich jak np. tryb żeglowania.

Poniżej omówione są najczęściej spotykane rodzaje skrzyń biegów w samochodach oraz ich wady i zalety.

Rodzaje skrzyń biegów – Skrzynia manualna

W skrzyniach manualnych kierowca jest odpowiedzialny za ręczne przełączanie biegów za pomocą dźwigni. Jest to nadal popularny wybór wśród wielu kierowców, zwłaszcza wśród miłośników jazdy i osób ceniących pełną kontrolę nad pojazdem.

Główne zalety manualnych skrzyń biegów:

• Wyższa trwałość – Manualne skrzynie biegów są zazwyczaj mniej skomplikowane mechanicznie, niż skrzynie automatyczne, co może przekładać się na ich wytrzymałość i mniejsze ryzyko awarii.
• Mniejsze zużycie paliwa – W niektórych przypadkach skrzynie manualne mogą być bardziej ekonomiczne (w zużyciu paliwa), niż automatyczne przekładnie, ponieważ nie ma strat mocy związanych z mechanizmami hydraulicznymi czy elektronicznymi (dotyczy to bardziej starszych konstrukcji).
• Kontrola nad samochodem – Dzięki ręcznej zmianie przełożeń kierowca ma pełną kontrolę nad zmianą biegu, co może być istotne podczas jazdy w trudnych warunkach lub na krętych drogach.

Wady manualnych skrzyń biegów:

• Trudność w obsłudze – Zdarzają się kierowcy, którzy mogą odczuwać trudności z obsługą skrzyni biegów manualnej lub sprzęgła, szczególnie w zatłoczonych obszarach miejskich lub podczas jazdy w korkach.
• Większe zmęczenie kierowcy – Ręczne przełączanie biegów wymaga więcej koncentracji od kierowcy i może być męczące podczas jazdy, szczególnie w warunkach miejskich lub w korkach.

Rodzaje skrzyń biegów – Półautomatyczna skrzynia biegów

Półautomatyczna skrzynia biegów, znana również jako skrzynia biegów zautomatyzowana, stanowi połączenie cech skrzyni manualnej i automatycznej. Różnica między przekładnią manualną polega na tym, że obsługą sprzęgła zamiast kierowcy zajmuje się komputer.

Główne zalety półautomatycznych skrzyń biegów:

• Zwiększona wygoda – W porównaniu do skrzyń manualnych, skrzynie półautomatyczne mogą być bardziej wygodne w użytkowaniu, zwłaszcza w ruchu miejskim czy podczas jazdy w korkach, ponieważ kierowca nie musi ciągle operować dźwignią do zmiany biegów.
• Mniejsze obciążenie dla kierowcy – Rozwiązanie to zapewnia dla kierowcy lepszy komfort jazdy, zwłaszcza w warunkach miejskich lub podczas toczenia się w korkach.
• Łatwiejsza obsługa – W porównaniu do skrzyń manualnych, obsługa przekładni półautomatycznych może być łatwiejsza do opanowania, co jest korzystne dla mniej doświadczonych kierowców.

Wady półautomatycznych skrzyń biegów:

• Niska kultura jazdy – Istotną wadą użytkowania zautomatyzowanej przekładni jest jej słaba zmiana przełożeń, mianowicie podczas zmiany biegów wyczuwalny jest charakterystyczne szarpnięcie co znacząco zmniejsza komfort podróżowania.
• Powolna zmiana przełożeń – Skrzynie półautomatyczne cechują się powolną zmianą przełożeń, z tego powodu dynamiczna jazda samochodem wyposażonym w ten rodzaj konstrukcji jest utrudniona.
• Wysokie koszty naprawy – Z racji na bardziej skomplikowaną konstrukcję w porównaniu do manualnej przekładni, ewentualna naprawa może okazać się znacząco większa.

Nazwy skrzyń półautomatycznych:

• Easytronic
• Selespeed
• Dualogic
• Sensodrive

Rodzaje skrzyń biegów – Klasyczna skrzynia automatyczna

Klasyczny automat jest jednym z najbardziej popularnych rodzajów skrzyń biegów montowanych w samochodach na całym świecie. Zaczął być stosowany masowo w amerykańskich samochodach z lat 50 i 60. Przez użytkowników uznawany jest za najtrwalszą oraz najprostszą konstrukcję. Zmiany przełożeń są dokonywane automatycznie przez układ hydrauliczny (sprzęgło hydrokinetyczne). Skrzynie te lata świetlności mają już za sobą, jednak nadal można spotkać je w nowszych samochodach.

Główne zalety klasycznych automatów:

• Płynna jazda – Automatyczne przełączanie biegów sprawia, że jazda jest płynniejsza i mniej wymagająca dla kierowcy. Dodatkowo klasyczne automaty słyną z płynnej pracy.
• Brak koła dwumasowego – Klasyczne automaty nie posiadają koła dwumasowego, czyli części, która budzi postrach u wielu kierowców, ze względu na swoją wysoką cenę.
• Wysoka trwałość – Konstrukcje te cechują się niską awaryjnością i bez problemu przejeżdżają wiele kilometrów.
• Wygoda użytkowania – Automatyczne skrzynie biegów oferują wysoki komfort jazdy, zwłaszcza w mieście czy też w korkach. Wszystko za sprawą braku konieczności operowania sprzęgłem oraz dźwignią zmiany biegów.

Wady klasycznych automatów:

• Powolna praca – Klasyczne automaty kojarzą się z powolną i ospałą pracą. Zmiana biegów trwa zdecydowanie dłużej, niż w przypadku nowszych automatycznych przekładni, dlatego tego typu skrzynie sprawdzą się w raczej w samochodach do spokojnego przemieszczania się z puntu A do punktu B.
• Duża masa i rozmiar – Konstrukcje z hydrokinetycznym sprzęgłem są ociężałe oraz posiadają spore gabaryty, to wszystko wpływa na podniesienie masy samochodu i tym samym spadek osiągów i większe spalanie.

Rodzaje skrzyń biegów – Dwusprzęgłowa skrzynia automatyczna

Dwusprzęgłowa przekładnia automatyczna to zaawansowany rodzaj skrzyni biegów automatycznych, który wykorzystuje dwa niezależne sprzęgła do przekazywania momentu obrotowego z silnika na przekładnię skrzyni biegów. Jedno sprzęgło odpowiada za biegi parzyste, a drugie za nieparzyste. Podczas gdy jeden bieg jest wykorzystywany, drugi, czeka w gotowości. To właśnie dzięki takiemu rozwiązaniu zmiana biegów może być wykonywana bardzo sprawnie.

Skrzynie dwusprzęgłowe spopularyzował Volkswagen za sprawą popularnych DSG.

Główne zalety dwusprzęgłowych skrzyń automatycznych:

• Szybkie i płynne zmiany biegów – Dzięki dwóm sprzęgłom skrzynie dwusprzęgłowe oferują bardzo szybkie i płynne zmiany biegów, co przekłada się na lepsze osiągi pojazdu i wyższy komfort jazdy.
• Wygoda użytkowania – Automatyczne skrzynie biegów oferują wysoki komfort jazdy, zwłaszcza w mieście czy też w korkach. Wszystko za sprawą braku konieczności operowania sprzęgłem oraz dźwignią zmiany biegów.
• Niższe zużycie paliwa – Zmiany biegów są szybkie i precyzyjne, co może przyczynić się do poprawy efektywności paliwowej w porównaniu do klasycznych skrzyń automatycznych.

Wady dwusprzęgłowych skrzyń automatycznych:

• Koszty eksploatacji – Skrzynie dwusprzęgłowe są zazwyczaj droższe w zakupie i mogą wymagać droższych napraw w przypadku awarii, ze względu na swoją zaawansowaną technologię i wykorzystanie koła dwumasowego.
• Niska trwałość – Dwusprzęgłowe skrzynie w przypadku braku odpowiedniego serwisowania mogą być podatne na liczne awarie, dlatego w tym przypadku należy pamiętać o regularnych wymianach oleju.
• Sporadyczne problemy z dobraniem odpowiedniego przełożenia – Skrzynią dwusprzęgłowym zdarza się nie przewidzieć intencji kierowcy, co powoduje dłuższy czas zmiany przełożenia, mimo to trwa do szybciej, aniżeli w przypadku klasycznych automatów.

Gdzie je montowano?

• Volkswagen Group – czyli Volkswagen, Audi, Škoda, Seat, Porshe itd. – DSG/S-tronic
• BMW – DCT
• Ford – Powershift
• Fiat – DDTC
• Mercedes-Benz – DCT
• Hyundai i Kia – DCT
• Renault – EDC

Rodzaje skrzyń biegów – Bezstopniowa skrzynia automatyczna (CVT)

Bezstopniowa skrzynia automatyczna (CVT – Continuously Variable Transmission), to rodzaj przekładni, która nie ma tradycyjnych, stałych przełożeń jak w przypadku skrzyń biegów manualnych czy automatycznych. Zamiast tego, CVT wykorzystuje pasy, łańcuchy lub inne mechanizmy do płynnej zmiany przełożeń, co pozwala na gładką jazdę i przenoszenie momentu obrotowego bez żadnych przerw.

Główne zalety bezstopniowej skrzyni automatycznej (CVT):

• Brak tradycyjnych przełożeń – W skrzyniach biegów bezstopniowych nie ma stałych przełożeń, co oznacza, że mogą one ciągle dostosowywać się do potrzeb jazdy bez konieczności zmiany biegów. Niektórzy producenci dodają „wirtualne przełożenia”, aby sprawić wrażenie zmiany biegów.
• Mniejsze zużycie paliwa – W porównaniu do innych rodzajów skrzyń biegów, skrzynie bezstopniowe mogą być bardziej efektywne w zużyciu paliwa, ponieważ silnik może pracować w optymalnym zakresie obrotów.
• Lekka konstrukcja – Skrzynie CVT są zwykle mniejsze i lżejsze od klasycznych automatów.
• Brak szarpnięć – Bezstopniowe skrzynie automatyczne za sprawą swojej konstrukcji nie powodują szarpnięć podczas jazdy, co znacząco wpływa na komfort poruszania się.

Wady bezstopniowej skrzyni automatycznej (CVT):

• Nieprzyjemny dźwięk – Dla wielu kierowców największą wadą bezstopniowych konstrukcji jest ich nieprzyjemny dźwięk w momencie przyspieszania samochodu. W pojazdach, w których zastosowana jest skrzynia CVT nie usłyszymy charakterystycznego dźwięku pracy silnika, w którym obroty się zwiększają i spadają w momencie zmiany przełożenia. W przypadku skrzyń CVT odgłos silnika będzie jednostajny.
• Koszty naprawy – Koszty naprawy/wymiany skrzyni CVT są dość wysokie.
• Mniejsza trwałość – W porównaniu do innych automatycznych konstrukcji, skrzynie bezstopniowe cechują się mniejszą trwałością.
• Wysokie zużycie paliwa przy wysokich prędkościach – Za sprawą wysokich obrotów silnika przy wyższych prędkościach samochód wyposażony w skrzynię CVT będzie zużywał więcej paliwa.

Gdzie je montowano?

• Honda
• Subaru
• Nissan
• Toyota – e-CVT
• Lexus – e-CVT
• Mitsubishi
• Audi – Multitronic

Rodzaje skrzyń biegów – Jak dbać o automatyczną skrzynię biegów?

Automatyczna skrzynia biegów, ze względu na skomplikowaną konstrukcję wymaga większego zainteresowania od użytkownika. Najważniejsze to pamiętać o regularnej wymianie oleju przekładniowego oraz o kontrolowaniu jego temperatury podczas pracy.

Więcej szczegółów jak dbać o skrzynię biegów

Więcej z kategorii Motoryzacja